У пачатку лістапада мінска-гомельскі гурт Drwiwy выпусціў новы альбом «Cyrk Biezzahanny«. Мы не маглі пакінуць без увагі такую падзею ў беларускай музыцы.
Плытка «Cyrk Biezzahanny» стала ўжо другой у гісторыі калектыва. Рабяты моцна выраслі з таго часу, хаця і засталіся вернымі свайму стылю.
Гэта музыка незвычайная, але пужацца не варта. Першая песня, як і мае быць, задае тон усяму альбому – шмат шумелак, грымелак, перкусіі, енкаў, гукаў жывёл – словам, паўнавартасны цырк. Іранічная манера вакаліста вельмі нагадвае адзін з маіх улюбёных гуртоў “АукцЫон” у іх ранні перыяд, а вось аранжыроўка ўжо нагадвае “АукцЫон” цяперашні. Тэксты ў Drwiwy змрочныя і як быццам-бы несур’ёзныя, але пры гэтым багатыя на вобразы.
Taniec Niecikavaha
«Хіба ты не марыў збегчы адсюль? Хіба ты не марыў падпаліць цырк?»
Песня «Танец нецікавага» распавядае пра тое, як да нас прыехаў цырк, той самы «Цырк Беззаганны» – сімвал зменаў, сімвал ачышчэння, сімвал надзеі на новае лепшае жыццё.
«Раніцай прывезлі штосьці ў цягніках <…> раніцай прывезлі штосьці страшнае.»
«Танец нецікавага пасярод свайго двара, танец нецікавага супраць цырка» – гэта манатонны цыкл жыцця чалавека, які нічым не цікавіцца. Гэта бессэнсоўныя скокі, якія не былі заўважаны нікім, таму што усе пайшлі глядзець на цырк.
Śpieŭ Haradkoŭca
«Дамавіны і дамы ўсе гарэлі ў вагні і цяпер ужо што дым вашы душы і жыцці.»
Працягвае альбом царкоўна-змрочны «Спеў Гарадкоўца» – гэта сучасны гарадскі фальклор. Жыхары Мінска пачуюць там не толькі знаёмыя назвы, але і адчуюць увесь вядомы сюр сталіцы. Акрамя таго, у тэксце выкарыстоўваюцца эратычныя вобразы, за якімі можна ўбачыць рысы горада. Адбываецца свайго роду хуманізацыя. У песне цудоўным чынам злучаецца вясковы дух цёмных восеньскіх хацін і брудная шызафрэнія гораду, а званочкі, барабанны набатны рытм і бэк-вакал надае гэтаму сакральнасці і, у нейкай ступені, паганства. Да таго ж увесь гэты набор не без іроніі, вядома.
Spadar Elektralit
«З гэтым светам заўсёды так.»
Гэтая песня нагадвае мне эпоху 80-х па аранжыроўцы (паслухайце, як падобна да «Одинокого мужчины» 1989 г.).
Медныя духавыя напрацягу ўсёй песні надаюць нешта сярэдняе паміж ваенным аркестрам і гудком цягніка. Так і адчуваеш, быццам прыехаў на Жданы раніцай нядзелі. На радыёрынак. Дарэчы, тут зноў выкарыстоўваецца прыём адушаўлення. Гэтая песня, па сутнасці, пра тое, як усё нестабільна і незразумела ў нашым жыцці, пра тое, як часта чалавек шкадуе аб зробленым, таксама пра “чыстую выпадковасць”. Яшчэ мне вельмі падабаецца, што Drwiwy спяваюць пра нас, пра месцы, знаёмыя беларусам, і ты адчываеш, што гэта мясцовая музыка, ты пазнаеш і радуешся нечаканаму выкарыстанню штодзённага беларускага жыцця ў мастацтве.
Pačvary z uzlesku
«Нада-надакучылі.»
Гэта песня светлая і лясная, як усход сонца, хоць і распавядае пра пачвар. Не трэба баяцца, пачвары нястрашныя, гэта нашыя, мясцовыя, беларускія пачвары, мы кожную з іх ведаем у твар.
Песня распавядае пра страхі і боль, які тым не менш не з’яўляецца нясцерпным, і пра тое, як чалавек вучыцца жыць з гэтым і паступова супакойваецца. У нейкім сэнсе тут таксама пра спакусы і сілу волі. Адкрыты фінал паказвае, што пачвары прыходзілі не апошні раз, гэта далёка не канец. Калі выкарыстоўваць матэрыальныя вобразы, то мне ў галаву прыходзіць такі: чалавек, які абраў жыццё на хутары, кожную ноч мучыцца бессанню, кожную ноч чуе гукі з лесу і бачыць невядомыя цені. Ён сядзіць у крэсле насупраць вакна на золках, чытае кнігу і разумее, што да наступлення цемры пачвары сышлі, а ў яго атрымалася перажыць яшчэ адну ноч.
Karali
«Гонар моцны мерцвякоў.»
Увесь альбом быццам зборнік зашыфраванага беларускага эпасу: з жахамі і інтрыгамі, якія не выклікаюць у нас дысанансу, таму што яны частка нашай культуры.
Песня «Каралі» распавядае нам пра тое, колькі «каралёў» ляжаць у невядомых трунах, схаваныя пад пячаткай часу. Песня аздабляецца як-быццам-ляснымі-гукамі, гудкамі, капытамі. Гэта гісторыя пра тайны, якія храніць беларуская зямля.
Śvińni
«Ха, мая дзетка, што зрабілася!»
На мой погляд, гэта самая красамоўная песня ўсяго альбому з голасам гугл-перакладчыка спачатку. Калі б мяне папрасілі апісаць Drwiwy адной песняй, я бы выбрала менавіта гэтую. Цудоўна зробленае гукавое асяроддзе, шумы сакавітыя і гаваркія, партыі інструментаў пастаянна быццам бы «плывуць з ноты», эмітуючы вецер, скрыпучыя дзверы. У песне ідзе размова двух галасоў-антыподаў: светлага – больш высокага, і цёмнага – нізкага. Інструменты напрацягу кампазіцыі імітуюць галасы жывёл. Свінячыя галовы як сімвал рэжыму, партрэтаў у кабінетах, соцыуму, бруднасці свядомасці. Зноў выкарыстоўваецца каронны прыём гурта – перасячэнне урбаністычнага і пастаральнага. Гэта паказвае універсальнасць народных вобразаў у любыя часы.
Vosieńskaja Baba
«ха.ха. — нечаканы краявід
мае брыдкі від»
Пад «восеньскую» бабу, сапраўды, хоць на рэйвах каўбасіцца – такі змрочны беларускі Depeche Mode. Біт, зроблены з шуму (такі прыём таксама нядаўна выкарастала беларуская выканаўца Mustelide у песне «Spi») здаецца нібыта гукам жорнаў.
У параўнанні з папярэднімі гэтая кампазіцыя больш электронная.
Піаніна з дылэям дадае касмічнасці твору, а бэк-вакал рассыпаецца, павялічваючы прастору. Аднойчы, калі я ішла ў раёне трактарнага завода, павярнуўшы галаву, я заўважыла твар старой жанчыны на першым паверсе. У 7 раніцы яна стаяла у цемры і сачыла за мінакамі. Гэта было даволі жудасна – такое ж уражанне стварае гэтая кампазіцыя. Песня пра беларускую няжыццясцвярджальную восень, пра старасць, пра адзіноту, пра роспач, і пра тое, як пачынаеш схадзіць з глузду з-за ўсяго гэтага.
Lekar-Alejkar
«Лекар-алейкар, падары мне новае сэрца»
Песня працягвае вечарыну, распачатую «Восеньскай бабай». Вантробныя басы і гукі… ці то кропель вады ў металічным памяшканні, ці то дзюбаў птушак страваюць ужо больш урбаністычную карціну, калі параўноўваць з «бабай».
Гэта быццам песня вар’ята і таго, як ён бачыць жыццё (у тым ліку свайго лекара), як быццам спеў з-за сценаў псіхлякарні.
«Кроў лячу, кроў, мачу, чарвякоў выразаю.»
Гучыць нібы з рота доктара: «Аналіз крыві, аналіз мачы і ангістамінаў папейце».
І здаецца, не так ужо ўсё і па-вар’яцку, на самой справе: не больш за чэргі ў паліклініках ці абыякавых лекараў.
Dziki
«Пасадзі дубочак, пасадзі.»
А гэтая песня самая камерная і мінімалістычная з альбома. Голас размаўляе з вамі блізка, у адно вуха, вы літаральна знаходзіцеся ў адным памяшканні з выканаўцам. Барабаны плотныя, як жалуды, і б’юць проста ў сэрца. Мне падаецца, гэта з-за таго, што ў кампазіцыі амаль не выкарыстоўваецца малы барабан, да якога ўсе мы звыкліся, слухаючы музыку. Затое з’яўляецца сола саксафона. Гэта песня-паветра, у параўнанні з напоўненымі папярэднімі кампазіцыямі альбома. Пры гэтым музыка злучаецца з даволі простым тэкстам. Часам нават здзіўна, з якіх простых элементаў потым складаюцца выдатныя песні.
Kudy Jany?
«Iм будзе такі гонар – людзі ставяць іх у сваіх хатах.»
Вакал у гэтай песне – адна гісторыя, якая паўтараецца шмат разоў – абсалютна фальклорны прыём. Мне падаецца, што гэтая кампазіцыя пра тое, што дамінантны від чалавека зрабіў з прыродай. Гэта, магчыма, песня пра новы год і пра тое, што людзі робяць з дрэвамі на гэтае свята: па сутнасці, «Белые розы» Ласкавага мая, але пра елкі. Магчыма, калі дрэвы і іншыя расліны маглі бы, яны б сышлі ад нас.
Песня абрываецца на паўслове, як і жыццё, а далей толькі шоргаты, шоргаты, шоргаты.
Lod u dziubie tvajoj
«я ніколі не чуў і ніколі не знаў, як самота адплывае
я ніколі не чуў і ніколі не знаў, як турбота прамінае»
Гэта песня містычнай беларускай ночы. Насякомыя, драўляныя кавалкі рознай гукавысотнасці б’юцца з усіх бакоў і ты не можаш зразумець – зараз вылязуць «пачвары з узлеску» ці нічога не адбудзецца. Далей пачынаецца туманная, воблачная раніца. Аўтар нібы адшукаў мёртвую птушку, што застыла ў лёд на маразы. Песня, нібы маятнік, раскачваецца і цягне слухача за сабой. Вельмі меланхалічная халодная кампазіцыя, у якой аўтар спакойна назірае за тым, што адбываецца вакол, але не ўмешваецца ў ход падзей.
O Dzicia
«Казка скончылася і табе пара спаць.»
А вось і апошні нумар цыркавой праграмы, клоун у жудасным грыме абагульняе ўсё сказанае раней.
Здаецца і спяваецца «добрай ночы», але гітарная партыя і вялікі барабан выдаюць зусім, зусім іншае: тэкстам кажуць «будзь шчаслівым у свеце ценяў», а музыкай ілюструюць той самы свет. Drwiwy рыхтуюць чалавека да вяртання ў яго штодзённую рэальнасць і музыкай кажуць «там цябе чакае прыкладна такое, але ты ўсё роўна будзь шчаслівы». Ладна?
Ілюстрацыі: Франсіска Гоя, «Капрычас».
